Bir an için profesyonel insan kaynakları çalışanı kimliğinizi unutup performans değerlendirme terimlerinin “gerçekte” ne anlama geldiğini öğrenmek ister misiniz?
Dönem itibarı ile yeni bir performans değerlendirme döneminin içindeyiz. İnsan kaynakları departmanları için vazgeçilmez hale gelen performans değerlendirme, çalışanların bireysel başarılarını ve belirli bir zaman süresindeki davranışlarını değerlendiren ve ölçen bir süreç. Bu süreç çalışanlar arasındaki farklılıkların bulunmasında ve yöneticiler ile çalışanlar arasındaki ilişkiyi etkileyen özelliklerin ortaya konmasında önemli bir rol oynuyor. İnsan kaynakları bu yolla çalışanın yeteneklerini, potansiyelini, iş alışkanlıklarını, davranışlarını ve benzer niteliklerini ortaya koyup diğerleri ile karşılaştırma yapabiliyor. Böylelikle kimin “temsil yeteneğine sahip”, kimin “müşteri odaklı”, kimin “zamanı iyi kullanan” çalışan olduğunu tespit etmek mümkün…
Peki bu performans değerlendirme terimleri “gerçekte” neyi ifade ediyor? “Kızım sana söylüyorum gelinim sen işit” başlıklı yazımda “mesajın 4 yönü” kavramından bahsetmiştim. Yani ne söylediğimiz ile aslında ne söylemek istediğimizin farkı olarak tanımlayacağımız bu kavramdaki gibi performans görüşmelerinde yapılan geri bildirimlerde aslında ne söylenmek istendiğine biraz da esprili bir dille bakalım istedim. Aşağıdaki liste performans değerlendirme terimlerini tiye alarak gerçekte ne anlama geldiklerini sıralıyor… İşte o terimler ve gülümseten karşılıkları…
Motivasyonu yüksek: Sazan gibi her işe atlayan, bilumum angaryayı yüklenebilir şahsiyet
Etkili sunuş yeteneğine sahip: Ortalamanın üzerinde güzel/yakışıklı kişi;
Beden dilini kullanabilen: “Bir su alabilir miyim” bile derken kaşı gözü oynayan sakat kişilik! Ne yapacağı belli olmaz.
Problem çözme yeteneği olan: Havuz problemleri çözerek büyümüş olduğundan her konuda çözülecek bir problem arayan, rahatsız mizaçlı; problem çözebiliyorsa, problem de çıkartabilir, dikkatle izlenmesi gerekir.
Takım çalışmasına yatkın: İki eliyle bir şeyi doğrultamayan, lakin kalabalığın arasında kaynamayı becerebilen ve iş yapıyor imajı çizebilen!
Stresle başa çıkabilir: Dünya yansa umurunda olmayan rahat kişilik, gevşeklikte ve lakaytlıkta sınır tanımayan.
Zamanı iyi kullanan: Müdürünün ruhu bile duymadan, mesai saatleri içinde kahve içip fal baktıran, internette gezip solitaire oynayan, icabında kuaföre gidip saç-baş bile yaptıran, yaratıcı, neşeli, eğlenceli kişilik;
Değişime açık: Yalaka, bukalemun, fırıldak kişilik
Koçluk yapabilir: Ara gaz verip çalışanları bedavaya çalışmaya ikna edebilen kişi.
Etkili satış becerilerine sahip: Ağızlarından girip burunlarından çıkmak suretiyle, müşterileri kandırmayı başarabilen tilki şahsiyet; her şeyi satabilir bu tipler, sizi de satabilir, dikkatli olun.
Müşteri odaklı: Şirkete karşı müşterilerle ittifak yapan hain tip; Brütüs.
Temsil yeteneği olan: Her toplantıda basına demeç veriyormuşçasına havalara giren, kendini bir şey sanan, burnu havada kişilik
Uyumlu: Suya sabuna dokunmayan, etliye sütlüye karışmayan silik kişican, TRT’nin beraber ve solo şarkılar korosunda 30 yıl soloya çıkmadan durabilir, otistik de olabilir.
Dışa açık bir kişiliğe sahip: Sürekli ofis dışında
İyi iletişim becerilerine sahip: Sürekli telefonla konuşur
Ortalama bir eleman: Kafası pek basmaz
Üstün niteliklere sahip: Şimdiye kadar önemli bir hata yapmadı
İşi her zaman birinci önceliktir: Flört bulamayacak kadar çirkin
Sosyal hayatında aktif: Sürekli kafa çeker
Ailesinin sosyal hayatı aktiftir: Eşi ve çocukları da kafa çeker
Bağımsız çalışabilir: Kimse tam olarak ne iş yaptığını bilmez
Süratli düşünür: İyi bahaneler uydurur
Dikkatlice düşünür: Karar veremez
Mantığını iyi kullanır: İşi başkasına yaptırır
Kendini çok iyi ifade edebilir: Türkçe konuşabilir
Liderlik yeteneklerine sahiptir: Uzun boyludur veya bağıra çağıra konuşur
Geleceği çok iyi okur: Bayağı şanslıdır
Neşesi yerindedir: Belden aşağı birçok fıkra bilir
Kariyerine çok önem verir: Adamı arkadan bıçaklayabilir
Sadıktır ve güvenilirdir: Başka yerde iş bulamamıştır.
Şaka bir yana şirketlerde hem yönetici hem çalışan açısından çok değerli bir süreç olduğunu düşündüğüm performans değerlendirme görüşmesinin verimli geçirilmesinin iki tarafa ve şirketin gelişimine çok faydalı olacağı aşikardır. “Kendini bil” başlıklı yazımda da belirttiğim gibi geri bildirim kavramının bu görüşmelerde etkin kullanılması görüşmenin verimi açısından çok önemlidir. Yöneticiye bağlı çok çalışan varsa ve yoğun bir iş dönemi ise bazen çok kısa zaman ayrılabiliyor. Çalışan açısından da beklentilerinin karşılanmayacağı ön yargısı ile çok önem verilmiyor olabilir. Ayrıca her iki tarafın da suçlayıcı “Sen dili” yerine “Ben dili” kullanması daha saygılı ve samimi bir görüşme olmasını sağlayacaktır. Tüm bir dönemin muhakemesinin yapıldığı görüşmelerin faydalı geçmesi dileğiyle.
Saygı ve sevgilerimle.
Osman Kaya