Özellikle yeni mezun, iş tecrübesi olmayan gençlerin iş başvuruları ve görüşmelerinde en çok yakındıkları konu işverenlerin tecrübe aradığı fakat zaten kendilerinin yeni mezun olduklarından iş tecrübeleri olmamalarıdır. Ve “Biz işe alınmazsak nasıl tecrübe kazanacağız?” sorusudur. Bu durumda ön plana iyi bir okul ve iyi bir eğitim hayatı, yüksek notlar çıkıyormuş gibi. Peki gerçekten böyle mi?
Öğrenciler üniversite hayatı boyunca derslerine çok iyi çalışıyorlar, okullarını dört yıl boyunca iyi notlarla tamamlayıp, iyi dereceler ile bitiriyorlar ve iş başvuruları için özgeçmişlerini hazırlıyorlar. İnsan Kaynaklar işe alım uzmanları doğal olarak özgeçmişte en çok deneyim arıyorlar. Ancak yeni mezun için kastedilen “deneyim” okul hayatı boyunca edinilen tecrübelerdir.
Eğer bir yeni mezunun okul hayatı boyunca hiç staj yapmadıysa, hiçbir kulübe katılmadıysa, hiçbir sosyal sorumluluk veya gönüllülük faaliyetinde bulunmadıysa, part-time çalışmadıysa ya da yurtdışında eğitim deneyimi olmadıysa işi zor. Artık sadece iyi üniversite ya da bölümden iyi bir derece ile mezun olmak yeterli değil. Sadece teorik bilgiler ile donanmak yeterli değil, bunun yanında kendini her alanda geliştirenler ve iş dünyasına öğrenciyken hazırlananlar diğer arasından ön plana çıkabiliyorlar.
İşte size öğrenciliğiniz sırasında deneyim kazanmak için insan kaynakları uzmanlarının aradıkları kriterlerden seçmeler:
Gönüllü çalışma ve staj
Sadece okula odaklanmak yerine kulüplerde, derneklerde gönüllü faaliyetlere katılın ve çok sayıda staj, part-time çalışma ile iş deneyimi kazanın. Ayrıca en az bir, hatta iki yabancı dil artık iş hayatının olmazsa olmazı. Bunun yanında iş görüşmesinde adayın isteği, tutkusu, öğrenme motivasyonu, güçlü yanlarını ön plana çıkarmaları da önemli.
Olumlu yaklaşım ve kararlılık
İş hayatında aranan özelliklerden bazıları da yaşama karşı olumlu tutum, azim ve kararlılık. Kültürümüzde çok korumacı yetişen çocuklar, hayatlarında karşılarına çıkan zorlukları tek başına yenmekte zorluk çekebiliyor. Dolayısıyla sorumluluk almak, zorluklarla tek başına mücadele etmek te farklı tecrübeler kazandırıyor. Örneğin bir öğrenci değişim programı ile yurtdışında öğrenim/iş tecrübesi kazan aday bu yetkinliklerini geliştirebiliyor.
Şirket kültürüne uyum
Öncelikle adayın başvurduğu pozisyona, aranan kriterleri karşılaması gerekmekte. Kişinin yetkinliklerinin ve özelliklerinin şirket kültürüne uyumu, öğrenmeye açıklığı, istekliliği, merağı, yenilikçi bakış açısı, son dönmede hayatımıza giren dijital teknolojilere yatkınlığı önem kazanıyor.
Kendini tanıma, gelişim ve geri bildirim
İnsanın kendini geliştirebilmesinin başlangıcı farkındalık ile başlıyor. Bunun için de kişinin geri bildirim alma ve konusunda açık olması gerekir. Bu sayede gelişimin devam ettirebilir. Ayrıca şirketlerin beklentileri arasında olan müşteri odaklılık, yapabilirim yaklaşımı, sebep-sonuç ilşikisi kurma çözüm odaklılık analitik düşünme ve muhakeme becerisi öne çıkan ve geliştirilmesi gereken yetkinlikler arasındadır.
Ekip çalışmasına uygunluk
Aday, verilen görevi sahiplenecek ve yeri geldiğinde ilgili sorumlulukları üstlenip yönetecek yeteneklere sahip olmalı. Dolayısıyla çalışma kültürü içinde ekip çalışmasına yatkınlık aranan özelliklerin başında. Ayrıca sosyal yaşam ile iş dengesinin kurulması, güçlü iletişim becerileri arana özelliklerin başında gelmekte.
Dijital hayata yakın olma
Günümüzde dijital teknolojiler hem özel hem de iş hayatının her safhasına girmiş durumda dolayısıyla adayın dijital hayata yakın ve yatkın olması, bu teknolojileri iyi kullanması, kendini geliştirmesi, değişen şartlara uyum sağlama becerisi odaklanılan yeni yetkinlikler arasında. Artık özgeçmişte sadece “ofis programlarını kullanıyorum” ibaresi yeterli değil.
Karnenin sağ tarafı
Okul hayatımızda karnemizde sol tarafta derslerimiz ve bunların notları, sağ tarafta ise kişisel özelliklerimiz, davranışlarımız ve yorumlar yazar. Yukarıda bahsettiğimiz gibi artık notlardan çok karnenin sağ tarafı ağırlık kazanmaya başladı. Okul hayatındaki ders dışı aktiviteler bunların göstergesidir. Artık önemli olan bilgi ve becerilerin hayaller ile uyumlu olması ve bilgiyi faydaya dönüştürebilme kabiliyeti.
Değişim programları
Farklı tecrübeler kazanmak, yabancı dil öğrenmek, sorumluluk alma, zorlukların üstesinden gelebilme gibi deneyimleri kazanmanın en iyi yolu öğrenci değişim programları ile yurtdışında farklı bir okulda öğrenim görmek, varsa part-time çalışmaktır. Özellikle çok uluslu şirketler öncelikle birinci yabancı dil olarak İngilizce, sonra ikinci, üçüncü yabancı dil sonra da çok kültürlülük aramaktalar.
Teknoloji şirketleri
Özellikle mühendislik ve teknoloji şirketleri iyi bir mühendislik eğitiminin yanında adayların, dijital dönüşüm, nesnelerin interneti, endüstri 4.0, büyük veri gibi teknoloji alanında bilgi birikimi beklemekte. Bu kapsamda iş süreçlerinde müşteri odaklı, hızlı, esnek bir şekilde bu teknolojilere ayak uyduracak, nihai tüketiciye sunduğu ürünün, hizmetin inovatif bir şekilde gelişimini sağlayacak yetkinliklere sahip olması önemsen kriterler arasında.
İşe başlama evliliktir
Yeni bir işe başlama ile evlilik arasında çok benzerlikler vardır. Uzun ve mutlu beraberlik, uyum her ikisinde de asıl amaçtır. Okul not ortalaması adayın çalışma düzeni hakkında fikir verir. İş hayatındaki yetkinlikler ise farklıdır. Bu yetkinlikler aynı nişanlılık dönemi gibi mülakat ve simülasyonlarla değerlendirilir ve kalan adaylar arasında seçim yapılır.
Özetle;
Okulda hayatında deneyim kazanmak için;
· Kulüp ve derneklere üye olma ve faaliyetler gerçekleştirme
· Part-time iş deneyimi
· Farklı staj çalışmaları
· Proje gruplarına katılım
· Etkinliklere katılım, gönüllü çalışma
· Konferans, panel, kongre, fuar gibi etkinliklere katılım
· Öğrenci değişim programlarına katılım
· Öncelikle kesinlikle iyi bir İngilizce ve sonrasında ikinci, üçüncü yabancı diller
Aranan yetkinlikler:
· İsteklilik
· Tutku
· Merak
· Öğrenme açıklığı ve motivasyonu
· Pozitiflik
· Azim ve kararlılık
· Şirket değerleri ve kültürü ile uyum
· Yenilikçi bakış açısı
· Dijital yakınlık
· Müşteri odaklılık
· Çözüm odaklılık
· “Yapabilirim” yaklaşımı
· Kendini başkalarını geliştirme
· Geri bildirim alma/verme
· Sebep-sonuç ilişkisi kurabilme
· Analitik düşünme ve muhakeme
· Görevi sahiplenme
· Sorumluluk alma ve sahip olma
· Güçlü iletişim becerileri
· Ekip çalışmasına yatkınlık
· Değişen şartlara uyum
· Bilgiyi faydaya dönüştürme
· Kendini açıkça ifade edebilme
· Kişisel farkındalık
· Entelektüel bilgi
· Çok kültürlülük
Başarı dileklerimle
Osman Kaya